تربيت بدني و علوم ورزشي و ساير زير مجموعه‌هاي آن يکي از جذاب‌ترين و آشناترين علوم معاصر است. ورزش در تامين حفظ سلامت جسمي و روحي انسان بويژه جوانان و نوجوانان و نقش آن در شکوفايي استعدادها سبب شده است تا اين علم جايگاه ويژه‌اي در جوامع مختلف بشري بيابد. آموزش و پرورش نيز در کنار ديگر نهادهاي مرتبط با ورزش، جايگاه ويژه و سهم مهمي در مسير تعالي و پيشرفت ورزش کشور برعهده دارد. يکي از راه‌هاي تعميم و گسترش ورزش در جوامع و گسترش ورزش همگاني، برگزاري و اجراي مسابقات ورزشي است. مسابقه ورزشي عمل چندتن يا چندگروه براي پيشي گرفتن بر يکديگر در امر ورزش مي باشد. ورزش و تربيت بدني در مدارس، در اولين گام خود سلامت، شادي و نشاط را براي دانش‌آموزان به ارمغان خواهد آورد. دانش‌آموزان به عنوان آينده‌سازان کشور بسيار نيازمند پرورش آمادگي جسماني و توسعه سلامتي هستند. تربيت بدني در مدارس با شناسايي نخبگان ورزشي دانش‌آموز مي‌تواند سبب اعتلاي ورزش قهرماني و حرفه‌اي کشور شود. شناسايي و کشف استعدادهاي دانش‌آموزان مي‌تواند فضاي ورزشي کشورمان را بيش از پيش شکوفا و پررونق سازد. بخش بزرگي از فعاليت‌هاي اوقات فراغت و فوق برنامه دانش‌آموزي را مسابقات ورزشي درون‌مدرسه‌اي و برون‌مدرسه‌اي تشکيل مي دهند. المپياد ورزشي درون‌مدرسه‌اي، برگزاري بازي‌ها و مسابقات مختلف ورزشي درون‌کلاسي، بين‌کلاسي و بين‌پايه اي در يک دوره زماني مشخص از سال تحصيلي که با توجه به علائق دانش‌آموزان و امکانات مدرسه ، ويژگي‌ها و شرايط اقليمي منطقه و مناسبت‌هاي خاص به مرحله اجرا گذاشته مي‌شود. مسابقات برون‌مدرسه‌اي شامل مسابقات مدرسه‌قهرمان و کانون‌قهرمان است که طبق بخشنامه ارسالي از وزارت آموزش و پرورش و فدراسيون ورزشي دانش‌آموزي در بازده زماني يک سال تحصيلي به ترتيب در سطح مدرسه، منطقه، شهرستان، استان، کشور و مسابقات بين المللي دانش‌آموزي برگزار مي‌شود. در اين طرح، به‌جاي رقابت بين منتخب‌ها، رقابت بين دانش‌آموزان برتر در مسابقات انفرادي و مدارس برتر هر مرحله در مسابقات تيمي انجام مي‌شود تا جايي که نهايتاً مدرسه يا دانش‌آموزي که به مقام قهرماني کشور دست يابد ، به عنوان نماينده، در مسابقات بين المللي زيرنظر فدراسيون بين المللي ورزش مدارس ISF به رقابت مي‌پردازد. توجه جدي و ريشه اي به مسابقات ورزشي دانش آموزان در سطوح مختلف ضمن ارتقاي ورزش و تربيت بدني در آموزش و پرورش زمينه مناسبي را براي پايگاه‌هاي قهرماني فدراسيون‌هاي ورزشي نيز مهيا و ايجاد مي‌نمايد. اجراي مسابقات و رقابت‌هاي ورزشي، انگيزه، گرايش به انجام فعاليت‌هاي بدني و کسب مهارت‌هاي ورزشي دانش‌آموزان را افزايش داده و چنانچه اين رقابت‌ها در چارچوب و اصول مدون و براساس يک نظام تربيتي مشخص صورت گيرد، موجبات پرورش فکري و جسمي نسل‌هاي آينده را فراهم خواهد ساخت. در همين راستا طرح‌هاي مدرسه‌قهرمان و کانون‌قهرمان جهت ترغيب دانش‌آموزان به انجام فعاليت‌هاي ورزشي و شناخت استعدادهاي سرشار دانش‌آموزان با تکيه بر مديريت و رهبري مدرسه و مشارکت اولياي دانش آموزان طراحي و اجرا مي‌شود. بسياري از قهرمانان نخبه‌ي ورزشي ايران در رقابت‌هاي المپيک و جهاني در مدارس خود نيز ورزشکاران خوب و مدال‌آوري بودند، بطوريکه 85 درصد از قهرمانان‌ها در سنين نوجواني در مدارس خود مقام‌هايي راکسب کرده بودند. عمده تحقيقات قبلي همچون اميري و همکاران(2015) بر روي مزاياي طرح المپياد ورزشي درون‌مدرسه‌اي بوده و تحقيق سازمان يافته‌اي بر روي مسابقات مدرسه‌قهرمان صورت نگرفته است. جهت دستيابي به اهداف تعيين شده در طرح مسابقات برون مدرسه‌اي با رويکرد مدرسه‌قهرمان نگاه همه جانبه و کارشناسانه مي‌طلبد تا نتايج بهتر و شايسته‌تري بدست آيد.
انسان موجودي اجتماعي و نيازمند برقراري ارتباط با ديگران است، به گونه‌اي که بسياري از نيازهاي متعالي و شکوفايي استعدادها و خلاقيت‌هايش از طريق تعامل بين فردي و ارتباط اجتماعي شده و به فعل درمي‌آيد. افزون بر اين، رشد اجتماعي مهم‌ترين جنبه زندگي هر فرد است و به نوبه خود منجر به ارتقاء رشد هوشي و ساير جنبه‌هاي رشد فردي مي‌شود. از اين‌رو، کساني که در حوزه‌هاي اجتماعي شکوفا شده‌اند، به سطحي از توانايي در روابط اجتماعي دست يافته‌اند که به راحتي مي‌توانند با زندگي و مردم سازگار شوند . نهادهاي مختلفي در زمينه پرورش مهارت‌هاي اجتماعي نقش دارند که يکي از مهم‌ترين اين نهاد‌ها مدرسه است. مدرسه به عنوان يک پايگاه مهم آموزشي تأثير غير قابل انکاري در امر ترييت دانش‌آموزان دارد . در مدارس نيز عوامل گوناگوني در پرورش مهارت‌هاي اجتماعي دانش‌آموزان تاثير دارند، يکي از مهم‌ترين عوامل مرتبط با مدرسه، جو اجتماعي مدرسه يا جو سازماني است . جو به عنوان بخشي از فرايندهاي سازماني کارکرد موفق سيستم‌ها را هدايت مي‌کند، به طور منظم در مدرسه و همچنين در کلاس درس وجود دارد و آن چيزهايي را که وانمود مي‌کند تنها مربوط به ظاهر خارجي‌شان نيست، بلکه از آن بسيار عميق‌تر است. جو کلاس درس يکي از اجزاء ساختار داخلي مدرسه است. جو کلاس درس به عنوان محيط يادگيري بعضي اوقات با اصطلاحاتي از قبيل اتمسفر ، محيط ، اکولوژي ، و محيط يا قلمرو اجتماعي بيان مي‌شود و با ساختار ارزش‌ها و هنجار‌هاي خود مي‌تواند جهت‌هاي معلمان و شاگردان را در رهبري موفقيت‌آميز تدريس و يادگيري هدايت کند و اثربخشي مجموعه سازماني مدرسه را افزايش دهد. در حقيقت، آن جزيي از يک مجموعه محيطي مدرسه است که بر پايه و اساس آن مي‌توان به طور آشکار ديد که معلمان، کارکنان، شاگردان، و ديگر پرسنل چگونه آن را احساس مي‌کنند . به طور ساده‌تر مجموعه‌اي از خصوصيات داخلي سازمان که موجب تمايز مدارس از يکديگر شده و در رفتار اعضاي آن‌ها تأثير دارد، جوسازماني مدارس ناميده مي‌شود. به عبارت دقيق‌تر جو مدرسه عبارت است از کيفيت نسبتاً پايدار محيط مدرسه که معلمان آن را تجربه کرده‌اند، بر رفتار آنان تأثير گذاشته و مبتني بر ادراک جمعي رفتار مدرسه است . مدرسه هم محيطي تحصيلي و هم اجتماعي است و مستم انطباق موفقيت‌آميز دانش‌آموز در هر دو بعد تحصيلي و اجتماعي است. مدارس امروز نياز به آموزش مهارت‌هاي اجتماعي را به دانش‌آموزان احساس مي‌کنند در حالي که تعدادي از دانش‌آموزان به صورت طبيعي در مهارت‌هاي اجتماعي خوب و ماهر هستند، بسياري از بچه‌ها نياز به آموزش اين مهارت‌ها دارند. مهارت‌هاي اجتماعي مجموعه‌اي از توانايي‌ها است که قدرت سازگاري، رفتار مثبت و خودکارآمدي را افزايش مي‌دهد . در نتيجه شخص قادر مي‌شود بدون اين که به خود يا ديگران صدمه بزند مسئوليت‌هاي مربوط به نقش اجتماعي خود را بپذيرد و با چالش‌ها و مشکلات روزمره زندگي به شکل مؤثر رو به رو شود. کسب مهارت‌هاي اجتماعي با فرايند جامعه‌پذيري و يادگيري اجتماعي ارتباط دارد، و اين دو، پيش زمينه مهارت‌هاي اجتماعي هستند و بدون اجتماعي شدن يادگيري مهارت‌هاي اجتماعي ممکن نيست. ماسن و همکاران (1990) معتقدند چهار عامل اساسي در اجتماعي شدن و کسب مهارت‌هاي اجتماعي تأثير دارند که عبارتند از :(1)خانواده، (2) همسالان، (3) مدرسه(4) و تلويزيون . نظريه کرت لوين با هرگونه بحثي به جو يا فضاي اجتماعي کلاس درس مرتبط مي‌شود. لوين معتقد بود که براي درک رفتار انسان بايد به کل موقعيتي که رفتار در آن اتفاق مي‌افتد توجه کرد. اصطلاح کل موقعيت به معناي انسان و محيط اوست. لوين اضافه مي‌کند که ضرورتاً موقعيت، متشکل از عوامل و عناصر عيني و ملموس محيطي نيست، بلکه درک و برداشت خود فرد از آن موقعيت نيز تعيين کننده است و بايد مورد توجه قرار گيرد . بلوم معتقد است که شرايط، نيروها و محرک‌هاي خارجي (اعم از فيزيکي، اجتماعي، ذهني) جو را به وجود مي‌آورد و دروني‌ترين کنش، واکنش‌هاي اجتماعي از يک سو و نيروهاي فرهنگي و سازماني دوردست از سوي ديگر، مي‌توانند جو رواني- اجتماعي کلاس را متأثر سازند . در واقع عوامل رواني اجتماعي حاکم بر کلاس درس، نقش مهمي‌در حل مشکلات مانند ترک تحصيل، غيبت از کلاس، اندوه و افسردگي دانش‌آموزان، برخورد و تنش‌هاي بين کلاسي، وظيفه‌گرايي و رقابت يا رفاقت کلاسي، به عهده دارند. با وجود اين، کودکان و نوجوانان با ناتواني‌هاي اجتماعي در سازگاري و انطباق با رفتارهاي گروهي در مدرسه مشکل دارند که اين ناتواني‌ها بر سازگاري با مدرسه و يادگيري و پيشرفت اين دانش‌آموزان تأثير منفي دارند . فاتحي‌زاده و فتحي (1380) در پژوهش خود با عنوان بررسي عملکرد مدرسه در ايجاد و پرورش مهارت‌هاي اجتماعي دانش‌آموزان دختر دبيرستاني به اين نتيجه رسيدند که مدرسه و برنامه درسي نقش مؤثري در ايجاد و پرورش مهارت‌هاي اجتماعي دارند. بنابر گفته کانتر و همکاران، جو مطلوب حاکم بر کلاس درس عبارت است از مشارکت دانش‌آموزان در کلاس درس(در امور تدريس، يادگيري، برنامه‌ريزي و غيره . محيط‌هاي کلاس درس و مدرسه بر پيشرفت و نگرش دانش‌آموزان تأثير به سزايي دارند، به گونه‌اي که تفاوت عملکرد دو گروه از دانش‌آموزان با عملکرد تحصيلي بالا و پايين به نوعي به تفاوت ادراکشان از محيط يادگيري مربوط است که به جهت‌دهي معني‌دار به يادگيري منجر مي‌شود
کيفيت مدارس و عوامل مؤثر بر محبوبيت آن مسألهاي بسيار مهم است که مرکز توجه متخصصان تعليم وتربيت بوده است. اين عوامل شامل: محيط مدرسه و خدمات مدرسه، معلمان، مديران، برنامه آموزشي ، دانش آموز، قوانين و مقررات مدرسه، جو مدرسه، فرهنگ مدرسه، انتظارات جامعه از مدرسه نيروي انساني متخصص و متعهد، مديريت آموزشي قوي، ويژگيهاي فراگيران، فرايندهاي يادگيري و ياددهي همچنين کيفيت معماري در محيط هاي يادگيري مي شود. محققان به پيچيدگي ارتباط بين شکل و خواص فيزيکي مدارس و آموزش و يادگيري را پي برده اند. در واقع فضاي ظاهري خوب و کافي، تجهيزات و ميز صندلي مناسب، محيط تميز و منظم، باعث احساس خوب دانش آموزان شده و در نتيجه در آموزش و يادگيري تأثيرگذار است بيساري از عوامل محبوبيت مدرسه مي توانند بر کيفيت فرآيند ياددهي و يادگيري نقش آفريني کنند . ترديدي نيست وقتي يک مدرسه مشهور و محبوب مي شمو که از امکانات آموزشي و توان مديريتي بالا و معلمان خبره اي داشته باشد و اين آمر نقش تأثيرگذاري بر کيفيت آموزشي و تربيتي دانش‌آموزان دارد. با توجه به الگوهاي رفتاري کودکان در محيط‌هاي آموزشي مي‌توان فضاهاي آموزشي و ورزشي مدارس را طوري طراحي کرد که باعث جذابيت و لذت‌بخش بودن محيط مدرسه براي دانش‌آموزان باشد و همين امر نقش عمده‌اي در افزايش يادگيري دانش‌آموزان دارد. در نظام آموزشي تجهيزات و وسايل کمک آموزشي به‌عنوان ابزاري براي سهولت در امر تدريس و يادگيري به کار مي‌روند، زيرا آموزش تئوري و عملي را با هم ترکيب کرده و باعث يادگيري و تنوع در کلاس درس مي‌شوند. بنابراين استفاده از تجهيزات و وسايل کمک آموزشي مي‌تواند تجارب عيني و واقعي را در اختيار دانش‌آموزان قرار دهد، دستيابي به نتايج فوري از آموزش را ممکن و اثر يادگيري را دائمي کند. فرآيند ياددهي -يادگيري به تغييري اطلاق مي‌شود که بتوان آن را سنجيده و مشاهده کرد. اگر نتوان ياددهي -يادگيري را مشاهده کرد و سنجيد، آموزش با دشواري روبه‌رو مي‌شود.شعار آموزشي جديد در کنفرانس جهاني آموزش براي همه، تأکيد بر فرآيند ياددهي -يادگيري است. اين شعار حقانيت يادگيرندگان و حقانيت معلمان را مدنظر دارد. با نگاهي اجمالي به نحوه ياددهي - يادگيري در مدارس در مي يابيم که گفتن، شنيدن و حفظ کردن، ارکان فعاليت هاي ياددهي - يادگيري را تشکيل مي دهد. اين مؤلفه ها با نام هاي مختلف از سوي صاحب نظران تعبير شده است. رويکرد بانکي، رويکرد نتيجه محوري،پاسخ محور، معلم محور، غير فعال و . . در رويکرد حافظه محور، مطالب يک طرفه از سوي معلم به دانش آموزان ارائه مي شود، غافل از اين که اين شيوه، خود، مانع يادگيري و خلاقيت است. همان طور که پياژه گفته است، آموزش مانع خلاقيت است. باکمي تأمل در مي يابيم که يادگيري به شيوه ياد شده، خلاف فطرت دانش آموزان در فرايند ياددهي - يادگيري است، چرا که دانش آموزان دوست دارند علاوه بر شنيدن، مشاهده ، لمس، سوال و جستجو کنند و تفکر، کاوشگري، آزمايش و پژوهش داشته باشند و به نوعي تفسير و قضاوت کنند. به عبارت ديگر، بايد در فرايند تدريس فرصتي ايجاد شود تا دانش آموزان نحوه يادگيري را تمرين کنند و روش يادگيري را ياد بگيرند. اين نوع يادگيري با نظريه فراشناخت در ارتباط است. آگاهي، کنترل و هدايت سازمان شناختي خود را فراشناخت مي گويند. خود آغازگري، خود رهبري، خود تنظيمي، خودانگيزي، خود يادگيري، خود انديشي، خود باوري، اعتماد به نفس، خود ارزيابي، تفکر انتقادي، تفکر خلاق، نقطه عطف نگرش يادگيري بر اساس نظريه فراشناخت است و کشف خود، در درون، درباره مطالبي که ياد مي گيريم و تجربه و به کار بستن آموخته ها در زندگي، از جمله اصول نظريه فراشناخت هستند. اهميت اين موضوع به قدري است که يکي از عوامل اصلي در محبوب بودن يک مدرسه است مدارسي که بتوانند اين مقوله را به درستي اجرا نمايند از نظر والدين و دانش آموزان در اولويت اول قرار دارند.
درباره این سایت